آموزش
تغیر فیزیکی و شیمیایی
خلاصه :
تغیر فیزیکی و شیمیاییتغییرات فیزیکی چیست؟
تغییرات فیزیکی به تغییراتی گفته می شود که در آن ها مواد با هم ترکیب می شوند اما واکنش شیمیایی بین آن انجام نمی شود و ماده جدیدی تولید نمی شود، با این حال ممکن است مواد به دست آمده بعد از تغییر فیزیکی با ماده اولیه تفاوت زیادی داشته باشد.
تغییرات فیزیکی ممکن است باعث تغییر شکل، اندازه و حالت مواد شوند، مثل زمانی که کاغذ را ریز ریز می کنیم یا برش می زنیم، میله ای را خم می کنیم یا یک ماده را در ماده دیگر حل می کنیم.
چون با تغییر فیزیکی ماده جدیدی تولید نمی شود معمولا برگرداندن تغییر به حالت اولیه امکان پذیر است، مثلا اگر شکر را در آب حل کنیم با تبخیر آب، شکر باقی می ماند.1. اندازه و شکل ماده تغییر کند اما ترکیبات موجود در آن همچنان ثابت باقی می ماند، مثلا وقتی لیوانی روی زمین می افتد و به هزاران تکه تبدیل می شود اندازه و شکل لیوان عوض شده اما ترکیبات شیشه هیچ تغییری نکرده است و با صرف زمان و صبر فراوان می توانیم دوباره لیوان اولیه را داشته باشیم
روش تشخیص تغییرات فیزیکی
از خودمان بپرسیم:
- آیا تغییر رخ داده برگشت پذیر است؟ اگر این طور است تغییر فیزیکی رخ داده است، به عنوان مثال زمانی که آب را منجمد می کنیم می بینیم که می توانیم آن را دوباره به حالت مایع یعنی آب برگردانیم. البته همه تغییرات فیزیکی به راحتی برگشت پذیر نیستند.
- آیا رنگ ماده بعد از تغییر فیزیکی تغییر کرده، حباب تشکیل شده یا رسوب ایجاد شده است؟ این علائم در اکثر موارد نشان دهنده تغییرات شیمیایی هستند نه تغییرات فیزیکی.
- آیا ماهیت شیمیایی ماده جدید شبیه ماده اولیه است؟ اگر جواب مثبت است این تغییر فیزیکی و اگر جواب منفی است تغییر شیمیایی است.
مثال هایی از تغییرات فیزیکی در زندگی روزمره
- خرد کردن ورق فویل آلومینیومی
- قالب ریزی نقره
- شکسته شدن یک لیوان یا بطری
- تبخیر الکل
- برش زدن کاغذ
- تصعید یخ خشک به بخار دی اکسید کربن
- انجماد آب
- ذوب یخ
- جوشیدن آب و تبخیر
- ترکیب شکر و آب لیمو برای تهیه لیموناد
- شیرین کردن قهوه یا چای
- آسیاب مواد رنگی برای ترکیب با روغن و تهیه رنگ
- تصعید ید
- مخلوط کردن خاک و آب برای تهیه گِل
- بافتن لباس
- خیساندن کیک در شیر
تغییرات شیمیایی چیست؟
تغییرات شیمیایی به تغییراتی گفته می شود که طی آن یک واکنش شیمیایی در سطح مولکولی مواد رخ داده و ماده جدید و متفاوت از ماده اولیه تولید می شود.
در یک تغییر شیمیایی ممکن است:
1. اشتعال یا احتراق رخ داده باشد، یک واکنش شیمیایی بین مواد که معمولا اکسیژن در آن دخالت دارد و باعث ایجاد گرما و نور می شود. انرژی آزاد شده توسط اشتعال (به صورت گرما و نور) در اثر شکستن پیوندهای مولکولی ایجاد می شود و مواد اولیه به مواد کاملا متفاوتی تبدیل می شوند.
روش تشخیص تغییرات شیمیایی
از خودمان بپرسیم:
- آیا ماده ایجاد شده همان ماده قبل از تغییر است یا ماده حاصل، ماده جدیدی است؟ اگر ماده جدیدی تولید شده تغییر شیمیایی رخ داده است.
- آیا تغییر رخ داده برگشت پذیر است؟ اگر جواب منفی است تغییر شیمیایی رخ داده است، مثلا زمانی که چوب را می سوزانیم دیگر نمی توانیم گازهای خارج شده از آن را دوباره برگردانیم.
مثال هایی از تغییرات شیمیایی در زندگی روزمره
- زنگ زدن آهن
- سوختن سوخت ها
- هضم غذاها
- ترش شدن شیر
- پختن کیک
- فاسد شدن مواد غذایی
- درست کردن سرکه
- تغییر رنگ برگ ها
- فتوسنتز
- رسیدن میوه ها
- عکس گرفتن
- پالایش فلزات
- تولید باران اسیدی
- تولید انرژی توسط باطری های شیمیایی
- آب پز کردن تخم مرغ
- زرد شدن دندان ها